Tłumaczenie humoru a różnice międzykulturowe (na podstawie powieści Davida Lodge’a „Mały Światek”)

Teza postawiona w pracy dotyczy szczegółowej analizy tłumaczenia humoru w oparciu o różnice kulturowe w polskim przekładzie powieści Davida Lodge’a „Mały Światek” (1992) oraz strategii tłumaczeniowej wybranej przez tłumaczkę Natalię Billi. Celem pierwszego rozdziału jest przedstawienie głównych pojęć i idei związanych z humorem oraz charakterystyka dwóch najczęściej stosowanych technik tłumaczeniowych. W rozdziale zawarte zostały definicje, funkcje, typy i teorie humoru oraz strategie stosowane w tłumaczeniu. Najbardziej powszechne problemy, które pojawiają się podczas przekładu humoru, omówione są w ostatnim podrozdziale pierwszej części pracy. Pierwszy rozdział został napisany przede wszystkim w oparciu o prace, których autorzy zajmowali się badaniami nad humorem i komizmem. Treści zawarte w rozdziale są niezbędne do analizy i porównania użycia humoru w polskim tłumaczeniu powieści Davida Lodge’a „Mały Światek” (1992) oraz przedstawienia strategii tłumaczeniowej, która została wybrana przez tłumaczkę. W drugim rozdziale przedstawione zostały główne aspekty kultury, takie jak koncept kultury samej w sobie, tożsamość kulturowa oraz zależność między kulturą i językiem. W pracy zostały również przedstawione aspekty dotyczące tłumaczenia tekstów zawierających elementy kulturowe. W ostatnim rozdziale widoczna jest analiza użycia humoru w powieści. Opiera się ona na porównaniu oryginalnej angielskiej wersji „Small World” (1984) z jej polskim tłumaczeniem „Mały Światek” (1992). Dodatkowo, analiza zawiera przykłady użycia humoru w obu wersjach językowych. Przykłady te, wraz z technikami zastosowanymi podczas tłumaczenia humoru przez Billi, są obszernie omówione oraz poddane ocenie. W analizie przedstawione są problemy pojawiające się podczas przekładu humoru, techniki zastosowane przez tłumacza oraz sugestie dotyczące potencjalnych rozwiązań. Cel pracy został osiągnięty, a temat obszernie omówiony. Dzięki szczegółowej analizie możliwe było wyciągnięcie wniosków oraz przedstawienie konkluzji.The thesis presented in the work concerns the extensive analysis of humour translation in view of cultural differences in the Polish version of David Lodge’s Small World (1984) and translation strategy chosen by the translator Natalia Billi. The aim of the first chapter is to present the main issues and ideas related to humour. Furthermore, there is the characteristic of two the most common translation strategies. The chapter encloses definitions, functions, types, theories of humour and description of translation strategies. The main common problems which occur while translating humour are discussed in the last section of the chapter. Moreover, the first chapter is based on different works written by researchers who are interested in humour and comic. All the information, which are presented in the chapter, are essential to analyse and compare the use of humour in view of cultural differences in the Polish translation of David Lodge’s Small World (1984) and to discuss the strategy chosen by the translator. In the second chapter, main issues related to culture were presented. Next, there are main issues related to cultural translation described as well. The last chapter encloses the analysis of the use of humour in the novel. This analysis is based on the comparison between original English version Small World (1984) and its Polish translation Mały Światek (1992) written by Natalia Billi. The qualitative analysis concerns examples of the use of humour in both versions. These examples are lengthily discussed, and the translation techniques used by Billi are appraised and commented. The analysis shows problems which occur while translating humour, shifts done by the tranlator and suggestions how these problems can be solved. The aim of the thesis was achieved and entirely disscused. Thanks to extensive analysis it was possible to draw the conclusion